SOMO: Migogoro na Namna ya Kuitatua

Posted by admin on 2025-08-23 13:04:16 |

Share: Facebook | Twitter | Whatsapp | Linkedin Visits: 28

SOMO: Migogoro na Namna ya Kuitatua

Mwalimu: Mch John Wambura (0712505174)

Kundi lengwa: Watoto wa shule ya msingi darasa la VI.

Muda: Dakika 40–60 

1. Utangulizi (Icebreaker) 

l  Waulize swali:

“Ni mara ngapi umewahi kugombana na rafiki yako shuleni au nyumbani? Mligombania nini?”

(Watoto watajibu – wengine wataeleza kuhusu kalamu, mpira, michezo, chakula, n.k.) 

l  Waambie:

“Leo tutajifunza kuhusu migogoro – kwa nini inatokea, aina zake, na namna tunavyoweza kuitatua bila kupigana au kuumizana.”

2. Migogoro ni nini? 

Migogoro ni kutokuelewana au kutokukubaliana juu ya kitu au jambo fulani unaotokea kati ya watu wawili au zaidi.

Mfano: kugombania mpira, kutokubaliana nani akae kwenye kiti cha mbele, au kubishana kuhusu kalamu. 

Mfano rahisi:

l  Mchoro wa watoto wawili wanagombania mpira mmoja.

Kisha uliza: “Je, hii ni migogoro?” (Watoto watajibu “Ndiyo.”)

l  Andika nambari sita chini kisha waweke watoto wawili, mmoja juu ya sita na mmoja chini ya sita kila mmoja akiitazama kutokea upande wake. Waulize kila mmoja aseme anaona nambari gani mbele yake. Aliye juu ataona ni “tisa” na aliye chini ataona ni “sita”. Waambie kila mmoja amthibitishie mwenzake kuwayeye ndiye yuko sahihi na siyo mwenzake kulingana na anachokiona mbele yake. Waulize je, huo ni mgogoro? Na ni mgogoro gani? Kisha waulize kwa nini wanaona nambari tofauti wakati namba iliyoandika ni ile ile?

2. Migogoro ni nini?

Migogoro ni kutokuelewana au kutokukubaliana juu ya kitu au jambo fulani unaotokea kati ya watu wawili au zaidi. 

Mfano: kugombania mpira, kutokubaliana nani akae kwenye kiti cha mbele, au kubishana kuhusu kalamu.

Mfano rahisi:

l  Mchoro wa watoto wawili wanagombania mpira mmoja.

Kisha uliza: “Je, hii ni migogoro?” (Watoto watajibu “Ndiyo.”)

l  Andika nambari sita chini kisha waweke watoto wawili, mmoja juu ya sita na mmoja chini ya sita kila mmoja akiitazama kutokea upande wake. Waulize kila mmoja aseme anaona nambari gani mbele yake. Aliye juu ataona ni “tisa” na aliye chini ataona ni “sita”. Waambie kila mmoja amthibitishie mwenzake kuwayeye ndiye yuko sahihi na siyo mwenzake kulingana na anachokiona mbele yake. Waulize je, huo ni mgogoro? Na ni mgogoro gani? Kisha waulize kwa nini wanaona nambari tofauti wakati namba iliyoandika ni ile ile?

5. Shughuli (Activity) 

l  Gawanya watoto wawili wawili, wape mfano wa migogoro (mfano: kugombania kalamu, au mmoja kutaka kucheza mchezo mwingine).

l  Waigize namna migogoro hiyo hutokea na jinsi ya kuimaliza kwa amani.

6. Hitimisho na Mafunzo Makuu

i.       Migogoro ni kawaida kutokea kati ya watoto na marafiki.

ii.      Lakini tunatakiwa kuitatua kwa amani, bila kupigana au kutukanana. 

iii.    Yesu alisema: “Heri wapatanishi, maana hao wataitwa wana wa Mungu.” (Mathayo 5:9).

Swali la Mwisho kwa watoto:

Ukienda nyumbani leo na ukigombana na ndugu yako kuhusu kitu, utafanya nini ili kusiwe na ugomvi?

Ukweli ni kwamba, kufundisha watoto wa shule ya msingi kuhusu migogoro na utatuzi wake ni jambo lenye faida kubwa kwa familia, shule, na taifa kwa ujumla. Hapa kuna umuhimu wake kwa ngazi hizo tatu tofauti:

1. Umuhimu kwa Familia

l  Amani ya nyumbani: Watoto wanapojua namna ya kuzungumza na kusamehe badala ya kupigana, nyumba inakuwa na utulivu.

l  Kujenga heshima na mshikamano: Watoto wanajifunza kuwaheshimu ndugu zao na wazazi, na hivyo familia inakuwa na mshikamano zaidi.

l  Kupunguza mzigo wa wazazi: Watoto wakijua kutatua tofauti zao kwa amani, hawatamchosha kila mara mzazi au mlezi akitafutwa kutatua ugomvi mdogo mdogo.

2. Umuhimu kwa Taifa

l  Kukuza raia wa amani: Watoto wa leo ndio viongozi wa kesho. Wakijifunza mapema namna ya kupatanisha badala ya kulipiza kisasi, watakua viongozi wenye maono ya amani.

l  Kupunguza vurugu shuleni na mitaani: Elimu ya amani inapunguza tabia za unyanyasaji, ubabe na uonevu (bullying).

l  Kujenga utamaduni wa haki na upendo: Taifa linajengwa na raia wenye maadili mema, wanaojua thamani ya haki na heshima kwa kila mtu.

3. Umuhimu kwa Maisha ya Mtoto Mwenyewe

l  Kujitambua na kujithamini: Mtoto akijua kwamba anaweza kueleza hisia zake kwa upole na kuheshimiwa, ataona thamani yake na kujithamini.

l  Kujengwa kimaadili: Migogoro inaposhughulikiwa kwa njia ya heshima na ukweli, watoto wanajifunza maadili ya uaminifu, upendo, kusamehe, na kutenda haki.

l  Ujasiri wa kijamii: Watoto wanakuwa na uwezo wa kujieleza, kusikiliza wengine, na kuishi kwa kushirikiana.